1. Risk Tespiti
Risk tespiti yalnızca riskleri tanımakla kalmayıp rizikoyu önleyecek kontrollerin tasarlanmasını sağlamak amacıyla bunların kendine has özelliklerini öğrenmeyi ve risk altındaki nüfusu belirlemeyi de kapsar. Etkin bir güvenlik programının geliştirilmesi, bu riskleri yada tehlikeleri bünyesinde barındıran tesis ve faaliyet tiplerinin analiz edilmesiyle gerçekleştirilir.
a. İşyeri analizleri, yönetimin mevcut ve potansiyel riskler hakkında nasıl bilgi toplayacağını tarif etmektedir. Literatür taramasını, risk kategorilerinin tespitini, işyeri teftişlerini ve eğilim analizlerini içerir. İşyeri analizin amacı mevcut ve potansiyel riskleri tanımak, risk altındaki çalışanları belirlemek ve kontrol tedbirlerini tesis edip ardından bunları değerlendirmektir. Çok-disiplinli bir ekip işyeri analizlerini yapmalıdır.
1. Literatür Tarama: İşyeri analizi kolaylaştırmak için, literatür tarama işlemi yararlı olabilir. Bu tarama potansiyel riskleri ve etkin kontrol stratejilerini tarif eden güncel yayınlardan yapılmalıdır. Bu taramalarda konu ile ilgili kurum ve kuruluşların yayınları ile idari ve yerel yasalar incelenmelidir. Bu tarama analize ilgilene personelin potansiyel riskleri idrak etmesini sağlar.
2. Risk Kategorilerinin Tespiti: Literatür tarama sayesinde potansiyel riskler önceden tahmin edilebilir. Potansiyel riskler biyolojik, ergonomik, kimyasal, çevresel, mekanik, psikolojik yada fiziksel olarak sınıflandırılabilir.

• Biyolojik/bulaşıcı virüsler, bakteriler, parazitler ve zehirli mantarlar
• Kimyasal ilaçlar, aerosoller, buharlar, zerreler, gazlar, kokular ve çözeltiler.
• Çevresel engeller/düşüşler, hava kalitesi, kapalı alanlar, dağınıklık.
• Mekanik olarak güvenli olmayan cihazlar, havalandırma, ısıtma, iklimlendirme.
• Ateş, sert cisimler, elektrik, radyasyon, gürültü, keskin cisimler gibi fiziksel etkenler.
• Gerginlik yaratan psikolojik faktörler.

3. İşyeri Teftişleri. Potansiyel sağlık ve emniyet rizikolarını bildikten sonra geçilecek adım işyeri teftişleridir. İşyeri teftişlerinde muhtelif araçlar kullanılabilir.

• Gezerek Teftiş: Teftişler, kontrol edilmeyen ıslak yüzeyler, elektriksel tehlikeler yada diğer potansiyel yada mevcut tehlikeler gibi emniyet risklerini tespit etmekte kullanılabilir. Müdürler ve müfettişler bu gezileri rutin ilerinin arasına almalı ve liderlik sorumluluklarının bir parçası olarak addetmelidirler. Güvenlik kontrolleri daha sonra prosedürün bir parçası haline gelecektir. Çalışanlar, temizlik, güvenlik ve bakım işleri sırasında güvenlik tehlikelerini tespit edecek şekilde eğitilmelidir. Bir tehlikeyi yok etmede “yerinde müdahale” tarzı düzeltici eylem tercih edilmektedir. Eğer bu mümkün değilse, yaralanmayı önlemek için uygun önlemler alınmalıdır (sinyal, kordon altına alma vs.). sistematik ve kapsayıcı bir yaklaşımın tesis edilmesinde kontrol listelerinin kullanılması işi kolaylaştırabilir.

Gezintiniz sırasında müfettişlere ve çalışanlara aşağıdakilere benzer sorular sorunuz:

• İşçiler arasında ortak güvenlik yada sağlık problemleri göze çarpmış mıdır?
• Kontrol listesinde bulunmayan riskler mevcut mudur?
• Çalışanların çalışma emniyeti yada sağlığı hususunda soruları var mıdır?
• İlave güvenlik yada sağlık sorunları yada önerileri var mıdır?
• Risk Gözetim Teftişi: tesislerin hasta/sakin bulunan alanlarında en az altı ayda bir bunların bulunmadığı alanlarda ise en az yılda bir risk gözetimi teftişi yapmasını gerekmektedir. Bu işlem gezerek yapılan denetlemeden daha detaylıdır. (Ek 5’i inceleyiniz) Burada yapılan işler dosyalanmalı ve üç yıl boyunca saklanmalıdır. Bu işlemler inceleme kontrol listelerinin tasarımını ve güncellenmesini, elde edilen verilerin kullanılmasını ve sorunları ve eğilimleri ve bunların nedenlerini tespit etmek amacıyla veri tabanının analiz edilmesini kapsayabilir. Burada edinilen bilgiler daha sonra Güvenlik Kuruluna sunulur. Düzeltici Eylem Planı gerekebilir.
• Diğer Teftişler: Güvenlik Yöneticisine yada Memuruna, Güvenlik Kuruluna, İtfaiye Müdürlüğüne, İdari mercilere yada federal makamlara sunulan periyodik teftişler tehlikeler ve potansiyel riskler konusunda uzmanlaşmış kişilere sunulmalıdır.
• Güvenlik Araç Kiti (STK). STK birçok yararlı kontrol listesini içerir. Bunlar ISS tarafından şart konulmuş listeler olup Riziko Tespit işleminin temel parçasıdır.
• Ürün Geri Alma Takibi: Tesisin tipine göre bu işlem oldukça önemlidir. Yağmurlama cihazlarının kafaları gibi bazı ürünler zaman zaman üretilmelerinden yıllar sonra geri alınır. Birçok profesyonel birlik bu hizmeti vermektedir. ISS bir ürünün geri istendiğini öğrendiğinde derhal THY ‘yi bilgilendirecektir.

Aşağıdaki Riziko Tespit Formları ilgili kuruluşların talimatları doğrultusunda tesis edilmelidir.

• Aşındırıcı Teker Cihazları – dişliler
• Kompresörlü hava alıcılar
• Kompresörler ve sıkıştırılmış hava
• Elektrik
• Çevresel Kontroller
• Çıkış kapıları
• Çıkışlar
• Yanıcı ve Parlayıcı Malzemeler
• Genel Çalışma Ortamı
• El aletleri ve aygıtları
• Riskli Kimyasallara Maruz Kalma
• Çıkış giriş Prosedürleri
• Makine Muhafazaları
• Gürültü
• Portatif Merdivenler
• (Elektrikle Çalışan ) Alet ve Aygıtlar
• Geçitler

4). Eğilimlerin Analizi

• Mevcut Verilerin Analizi. Etkin bir program risk kaynaklarının ve yerlerinin daha çok yaralanmaya neden olan işlerin belirlenmesi için yaralanma ve hastalık kayıtlarını analiz edecektir. Yaralanma ve hastalıkları uzun bir süre analiz etmenin sonucunda, ortak nedenden kaynaklanan sorunlar tespit edilip önlenebilmektedir. Buna ek olarak, etkin bir kayıt tutma programı kazaların ve “ucundan dönülen” olayların incelenmesini sağlayacak ve böylelikle bunların nedenleri ve bunları önleme yolları tespit edilecektir.
• Aktif Gözetim. Bu işlem hali hazırda belgelenmemiş verilerin toplanmasını kapsamaktadır. Mevcut eğilimleri ve tarif etmek ve problem alanlarını tespit etmek için veri üretmektedir.

a. Analizleri bir temel taşı olacaktır. Bundan sonra, mesleki rizikoların tanınması, tespiti ve kontrolü için sürekli ve devamlı bir işlem halini almalıdır. İşyeri analizlerinin sıklığı riskin ve iş ortamının karakteristik özelliklerine bağlıdır.
b. İşyeri analizi belli bir alan yada problem üzerinde yada rizikonun tespit edildiği bir alanda düzenli aralıklarla yapılabilir. İşyeri analizleri ayrıca prosedürlerde, cihazlarda yada işlemlerde bir değişiklik yapıldığında tekrar ele alınmalıdır.

2. Risk Değerlendirmesi

a. Riskler belirlendikten sonra bunlar risklerin ne derece ciddi olduğunun ve bunları düzeltmek ve kontrol etmek için ne yapılması gerektiğinin tespiti için değerlendirilmelidir. Bazı değerlendirme türleri profesyonel olarak eğitilmiş kişilerce tamamlanmalıdır.
b. Riskleri tespit edilip değerlendirildikten sonra riskleri kontrol etmedeki öncelikler belirlenmelidir.
c. Uygun düzeltici eylemleri, makul bir süreyi ve ilgili masrafları içeren bir ıslah planı yürütülmelidir.
d. Maruz Kalma Takibi. Kapsamlı işyeri analizi mevcut ve potansiyel riskleri belirledikten sonra, çalışanların maruz kalma düzeylerini tespit etmek amacıyla maruz kalma takip çalışması yapılır. Maruz kalmanın çalışma sürerken ölçülmesi önemlidir. Mesleki maruz kalmayı ölçmek için muhtelif yöntemler vardır:

• 1. Çevresel takip, bir işyerinde belli bir maddeye maruz kalma düzeyini belirlemek için kullanılan gözlemleme ve ölçme programıdır.
• 2. Bölgeden numune alarak yapılan takip çalışanların işyerindeki havadaki kirleticilerin ölçülmesidir.
• 3. Kişisel numuneler çalışanın solunum yaptığı alandaki hava kirleticileri ölçmek için kullanılır.
• 4. Biyolojik takip bir kişinin maruz kalma durumunu tespit etmek için bir kimyasalın, kimyasalın metabolitini, yada ters etkileri olmayan biyokimyasal etkilerin ölçülmesidir.

3. Risk Kontrolü

a. Kontrollerin Hiyerarşisi. En kusursuz ve etkin kontrol daha az etkin kontrolde mümkün oldukça daha önce yürütülen kontroldür. Öncelik sırası, terkip ve hiyerarşinin kombinasyonu riskin mahiyetine göre çeşitlilik gösterir. Tercih sırasına göre, şunları içerir:

• 1. İkame: Bu işlem, riski yada tehlikeyi ortadan kaldırmayı ve bu lüzumlu ise daha az riskli olan bir şeyi bunun yerine koymayı gerektirir.
• 2. Mühendislik Kontrolleri: Bu işlem işçilerin maruz kalma oranlarını azaltmak yada yok etmek amacıyla işyeri ortamını yada cihazları değiştirmeyi gerektirir.
• 3. İş Yapma Usulleri: Bu işlem işçilerin maruz kalma oranlarını azaltmak yada yok etmek için işçilerin iş yapma usullerini değiştirmeyi gerektirir.
• 4. Yönetsel Kontroller: Bu işlem, toplam maruz kalma oranını azaltmak için işçiyi belli bir süre için riskli alandan uzaklaştırmayı içerebilir. Vardiyalı çalışma döngüsünü azaltarak daha sık dinlenme süreleri verecek şekilde takvim ayarlaması yapmayı da içerebilir. Yazılı politikaları ve prosedürleri de içerebilir.
• 5. Kişisel Koruyucu Donanım (KKD). Bu işlem işçinin üzerine koruyu donanım yükü bindirdiğini için ez az arzu edilen yoldur. Ancak, bu işlem diğer kontroller uygulanabilir olmadığında yada acil durumda yada cihaz bozulmalarında yetersiz kaldığında ihmalden doğan maruz kalmaları azaltmanın gerekli ve geçerli bir yoludur. KKD sürekli mevcut bulunmalı ve işçiler bunun kullanımı konusunda eğitilmelidir.
• 6. Tıbbi Tetkik: Bazı durumlarda, tıbbi tetkik işçilerin maruz kalma düzeylerini tespit etmekte gerekebilmektedir. Bu kontroller muayene, takip ve kan testlerini içerebilir.

b. Çalışanların Eğitimi: Rizikolar tamamıyla ortadan kaldırılamadığında yada daha düşük riskler bunların yerini almadığında, işçilerin kendilerini koruması yada tehlikeleri önlemesi için eğitim gerekecektir. Bu işlem yeni gelen işçileri eğitmeyi, işçileri yeniden eğitmeyi, işyerine yeni cihazların, kimyasalların, yeni prosedürlerin gelmesi halinde ve yıllık bilgi tazeleme eğitimiyle yapılmaktadır.
c. Periyodik Yeniden İnceleme ve Takip: Kontroller uygulandıktan sonra, bunlar işe yarayıp yaramadıklarını tespit için yeniden incelenmeli ve yeniden değerlendirilmelidir. Bu işlemin sıklığı maruz kalmanın kapsamına, aleyhte etkilerin şiddetine, işlerin karmaşıklığını, mevsimsel değişimlere ve alınan koruyucu önlemlere bağlıdır. Sıklık başka bir merci tarafından belirlenebilir.
d. İşaretler ve Etiketler: Müdürlerin görevi işçileri işaret, etiketi renk kodu ve posterler kullanarak potansiyel risklere karşı uyarmaktır. Bazı temel işaretler yasalarla zorunlu kılınmıştır.